Konstitusyon: Tiyaking Makabayan at Demokratiko

2008-12-04

Konstitusyon: Tiyaking Makabayan at Demokratiko

Lathala ni gomezlaw | Thursday, December 04, 2008 | Pulitika, Saligang Batas | 0 comments »

Mula pa sa panahon ni pangulong Fidel V. Ramos hanggang ngayon, ang inisyatiba o pagtatangka para baguhin ang saligang batas ay hindi matapos-tapos. Sa bawat pangulo na nagdaan, ang pagpapalit ng konstitusyon ay parating isa sa napakahalagang usapin. Nguni’t sa tuwing ito’y tinatangkang isulong ng mga tagasuporta nito, hindi ito sinasang-ayunan ng ibang sangay ng pamahalaan at ng mga taga-‘civil society’.

Kung ako ang tatanungin, wala naming masama sa pagbabago ng saligang batas. Sa totoo lang naman, darating naman talaga ang pagbabago gustuhin man natin o hindi. Ang tanging usapin lamang ay kung kailan ito dapat maganap, sino ang gagawa ng pagbabago at ano ang lalamanin ng pagbabago. Tatlong mahalagang usapin na magtatakda ng kinabukasan ng sambayanang Pilipino.

Ang unang usapin, kailan ito dapat maganap? Kung ang saligang batas ay hindi na umaangkop sa kasalukuyang kalagayan ng bayan o hindi na ito tumutugon sa pangangailangan ng bayan, dapat na itong baguhin. Ang dapat lamang tiyakin na ang panahon ng pagbabago ay hindi maglilingkod sa interes ng iilang pulitiko kundi sa interes ng nakakaraming Pilipino. Ibig sabihin hindi ito dapat magpapalawig ng termino ng panunungkulan ng kahit sinong halal na pinuno ng bayan (peke man o totoo).

Ikalawang usapin, sino ang gagawa ng pagbabago? Ang saligang batas ay ang tumatayong pangkalahatang balangkas ng lipunang Pilipino. Kung buong bayan ang maaapektuhan ng pagbabago, dapat lamang na maging bahagi silang proseso ng pagbabago. Ibig sabihin, isang tunay na ‘constitutional convention’ ang wastong pamamaraan para tio’y baguhin. Ang “Con-Con” ay dapat buuin ng mga kinatawan ng lahat ng sektor o uri ng lipunang Pilipino. Ang hatian ng bilang ng mga kinatawan ay dapat ibatay sa bilang ng isang sektor relatibo sa buong populasyon ng mamamayang Pilipino.

Ikatlong usapin, ano ang dapat lamanin ng pagbabago? Ang saligang batas ay dapat magsilbi sa tunay na pangangailangan ng bayan at hindi sa iilan lamang. Dapat lamanin ng konstitusyon ay mga usapin na magbubuklod, magpapalakas at magpapaunlad sa lipunang Pilipino. Ibig sabihin, dapat nitong proteksyunan at itaguyod ang kalupaan, likas na yaman at mamamayan ng Pilipinas. Malinaw dapat na ang mga Pilipino ang karapat-dapat at unang-una na makinabang sa ano mang pagbabago. Hindi dapat isuko ang ano mang atin sa mga interes ng mga dayuhan o ng iilang lokal na naghahari sa bayan.

Kung masusunod lamang ang napakarami kong DAPAT, malamang lulusot ang ano mang tangkang pagbabago sa saligang batas. Kung bubuudin ko ang aking posisyon at isasalin sa mga kasalukuyang nangyayaring debate, ganito ito lalabas:

Magpatawag ng Constitutional Convention. Maghalal ng mga delegado na kakatawan sa mga sector ng lipunang Pilipino. Tiyakin na ang bilang ng mga delegado ay batay sa kabuuang bilang ng sector relatibo sa bilang ng buong populasyon ng lipunang Pilipino
Isabay ang paghahalal ng mga delegado ng Con-Con sa darating ng halalan sa 2010. Walang palalawiging termino. Ang termino ng lahat ng mga bagong halal ay matatapos batay sa lumang konstitusyon.
Para sa lalamaning pagbabago, maglunsad ng kosultasyon ang lahat ng representante sa mga sektor na kanilang kinakatawan. Dito matitiyak na ang isusulong ng mga delegado ay ang mga usaping magbibigay ng proteksyon at kaunlaran sa kanilang sektor.

Kung tunay ang pagnanais ng mga tagasuporta sa pagbabago ng saligang batas at wala silang personal o pinaglilikurang interes, ang ganitong mungkahi ay medaling sang-ayunan. Ngunit kung ang nagnanais ng pagbabago ay mga tuta ng dayuhan o naghaharing iilan sa bayan, tiyak hindi sila sa papayag. Ang ganitong “formula’ sa pagbabago ng konstitusyon ay malinaw na may pinapaboran-ang nakakaraming bilang ng mamamayang Pilipino.

Kayo mga kabayan, ano tingin nyo?

Share and Enjoy!